Coffee Journey from it's motherland to Cambodia
Many would say , life begins only after coffee, but where did this magical beverage come from?
បើនិយាយដល់កាហ្វេ អញ្ចឹងតើអ្នកទាំងអស់គ្នាដឹងអត់ថាកាហ្វេមានដើមកំណើតមកពីណាហើយធ្វើដំណើរបែបណាទើបមកដល់កម្ពុជាយើង?
Ethiopia is considered to be the motherland of coffee and this magical bean was founded by an Ethiopian goat herder-Kaldi around 800AD.
ប្រទេសអេត្យូពី អាចនិយាយបានថាជាទឹកដីកំណើតរបស់កាហ្វេ។ដោយមានដំណាលថាមានអ្នកគង្វាលពពែម្នាក់ឈ្មោះ KALDI គាត់បានឃើញពពែរបស់គាត់មានកម្លាំងនិងថាមពលជាងមុនខុសប្លែកពីធម្មតាបន្ទាប់ពីវាបានស៊ីផ្លែរុក្ខជាតិម្យ៉ាង។ ដោយឃើញបែបនេះគាត់ក៏បានសាកញ៉ាំផ្លែនោះរួចក៏មានអារម្មណ៍ថាស្រស់ស្រាយនិងមានកម្លាំងជាងមុន។បន្ទាប់មកគាត់ក៏បានបេះវាទៅអោយបុព្វជិតសាសនានិងរៀបរាប់ពីរឿងដែលគាត់បានជួបហើយបុព្វជិតសាសនាក៏បានគិតថាវាប្រហែលជាផ្លែរបស់ពពួកបីសាចរួចក៏បោះវាចូលទៅក្នុងភ្លើង។បន្ទាប់ពីភ្លើងបានឆេះគ្រាប់កាហ្វេវាក៏បានសាយភាយក្លិនឈ្ងុយរបស់កាហ្វេ ហើយបុព្វជិតក៏បានគិតថាវាប្រហែលជាការយល់ច្រឡំគាត់ក៏បានយកកាហ្វេដែលកំពុងឆេះនោះទៅដាក់ក្នុងទឹកដើម្បីរក្សាគុណភាពរបស់វាបន្ទាប់មកគាត់ក៏បានសាកភ្លក់ទឹកនោះ ហើយគាត់មានអារម្មណ៍ថាគាត់ហាក់បីដូចជាមានស្មារតីស្រស់ថ្លានិងមិនងងុយគេងនៅពេលថ្វាយបង្គុំព្រះនៅពេលយប់។
Coffee was brought to grow in a district of Yemen, Arabia in 15th century. Later by 16th century, it was known as Persia, Egypt, Syria and Turkey.
ក្នុងសតវត្សទី១៥ កាហ្វេត្រូវបានគេនាំយកទៅដាំដុះនៅក្នុងស្រុក(អារ៉េបៀ) ARABIA នៃប្រទេស (យ៉ាមេន)YEMEN ហើយបន្ទាប់មកនៅសតវស្សទី១៦ តំបន់នោះត្រូវបានគេស្គាល់ជា PERSIA, EGYPT, SYRIA និង TURKEY (ប្រេហ្សា អ៊ីជីប សៀរា ទួគី)
In 1475 the world’s first coffee house, Kiva Han was opened in the Turkish city of Constantinople, now known as Istanbul. Turkish coffee was served strong, black and unfiltered, usually brewed in an ibrik. In 17th century, coffee had made it way to Europe and increasingly become popular across the continent. European coffee history begins in Italy, the first coffee house was opened in 1645 in Venice. Drinking Coffee was great commodity and became the symbol of wealth.
នៅឆ្នាំ ១៤៧៥ ហាងកាហ្វេដំបូងគេបង្អស់ក្នុងពិភពលោកឈ្មោះ KIVA HAN បានបើកនៅក្នុងទីក្រុង (ខនស្ទែនធីណូបល)CONSTANTINOPLE នៃ TUKEYដែលបច្ចុប្បន្នស្គាល់ថាជា ISTANBUL(អ៊ិះស្ទែន ប៊ល) សម្រាប់កាហ្វេនៅ TUKEY មានរសជាតិខ្លាំង ពណ៌ខ្មៅ ហើយគេឆុងវាមិនដោយច្រោះទេជាធម្មតាគេឆុងវាក្នុងឧបករណ៍ម្យ៉ាងហៅថា Ibrik។ នៅសតវត្សទី១៧កាហ្វេក៏បានជ្រៀតខ្លួនមកកាន់ទ្វីបអឺរ៉ុបនិងកាន់តែមានប្រជាប្រិយភាពនៅទូទាំងទ្វីប។ ដើមកំណើតកាហ្វេនៅអឺរ៉ុបបានចាប់កកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីតាលីហើយក៏មានហាង កាហ្វេដំបូងគេបង្អស់បានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៦៤៥ ក្នុងទីក្រុង VENICE(វែននេស)។ ការផឹកកាហ្វេដូចជាកាទិញទំនិញដែរវាថ្លៃនិងអស្ចារ្យ ហើយវាក៏បញ្ជាក់ពីឋានៈរបស់អ្នកមានផងដែរ។
The first coffee house in England was opened in Oxford in 1651 and later many other coffee houses was opened.
បន្ទាប់មកទៀតក៏ចាប់ផ្តើមមានហាងកាហ្វេដំបូងគេនៅក្នុងទីក្រុងOXFORD នៃប្រទេសអង់គ្លេសបានបើកនៅឆ្នាំ១៦៥១ហើយក៏ចាប់ផ្តើមមានហាងកាហ្វេជាច្រើនទៀតបើកបន្តបន្ទាប់។
Coffee houses were strictly for men only, where business and news are discussed. Many businesses venture and ideas started in London Coffee houses.
ហាងកាហ្វេមួយចំនួនគឺបើកសម្រាប់តែភ្ញៀវប្រុសៗតែប៉ុណ្ណោះដើម្បីការពិភាក្សាការងារ ការរកស៊ីជាដើម
In 1669, Coffee was brought to Paris, France by Suleyman Aga, the ambassador to the court of King Louis XIV of France. He was armed with bags of coffee described as a “magical beverage”.
នៅឆ្នាំ១៦៦៩កាហ្វេត្រូវបាននាំចូលទៅក្នុងទីក្រុង Paris នៃប្រទេសបារាំងដោយលោក(ស៊ូលីម៉ានអាកា)SuleymanAgaដែលជាឯកអគ្គរាជទូតនៃស្តេច (លូអ៊ីស)LOUIS XIV នៃប្រទេសបារាំងគាត់បានកាន់ថង់កាហ្វេនិងពណ៌នាថាជាភេសជ្ជៈវេទមន្ត។
In 1671, Pascal an Armenian opened a coffee-drinking booth at the fair of St-Germain. Visitors quickly looked for the “petit noir” a name that still endures. This inspired coffee houses to open across France. Growing coffee in Europe was a struggle due to colder climates. European traders started to explore place to grow coffee. Tropical weather is ideal for coffee cultivation and coffee plantation spread quickly throughout Latin America. They harvest their first coffee in 1726.
នៅឆ្នាំ១៦៧១ Pascal ជាជនជាតិ(Armenian)អាមីនៀន បានបើកស្តង់លក់ការហ្វេនៅពិពណ៌នៃSt Germain មានភ្ញៀវជាច្រើនគាំទ្រ (ផេតធីតណ)Petit noir(little black) ហើយឈ្មោះនេះនៅតែមានប្រជាប្រិយភាពមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ឈ្មោះនេះវាបានបំផុតគំនិតនៃកា បើកហាងកាហ្វេពាសពេញប្រទេសបារាំង. ការដាំដុះកាហ្វេនៅអឺរ៉ុបមានការលំបាកដោយសាតែអាកាសធាតុត្រជាក់ពាណិជ្ជករនៅអឺរុបបានចាប់ផ្តើមរុករកទីកន្លែងសម្រាប់ដាំកាហ្វេ ។ តំបន់ត្រូពិកគឺល្អសម្រាប់ការដាំដុះកាហ្វេ។ ក្រោយមកចម្ការកាហ្វេជាច្រើនបានពង្រីកយ៉ាងឆាប់រហ័សពាសពេញអាមេរិកឡាទីន។ពួកគេបានប្រមូលផលកាហ្វេដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៧២៦.
Coffee was introduced to Cambodia, specifically in Mondulkiri by French during their colonial period (1863-1953). Some coffee trees can be as old as decades in the deep forest which was shown to us by indigenous people. At PIDA Coffee Farm's open living coffee museum, Excelsa coffee plants was brought to our plantation for public to witness the coffee of history.
កាហ្វេត្រូវបាននាំមកកម្ពុជាជាពិសេសក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីដោយជនជាតិបារាំងក្នុងអំឡុងពេលអាណានិគមរបស់ពួកគេចន្លោះឆ្នាំ ១៨៦៣-១៩៥៣ ដើមកាហ្វេ ពូជExcelsa ខ្លះមានអាយុកាលច្រើនទស្សវត្សនៅក្នុងព្រៃជ្រៅដែលបានបង្ហាញអោយយើងឃើញដោយជនជាតិដើមភាគតិច។. នៅ Pida Coffee Farm ពួកយើងបានបង្កើតសារៈមន្ទីកាហ្វេ។ , ក្នុងនោះពូជកាហ្វេ Excelsaបាននាំមកចម្ការរបស់ពួកយើងសម្រាប់សាធារណៈជនបានសិក្សានិងស្វែងយល់អំពីកាហ្វេដែលសល់ពីបុរាណ។.
For decades, it was believed that Arabica coffee cannot be grown in Cambodia due to the lower attitude which is less than 1000m to sea level. Because of the scientists who developed coffee variety (Arabica Catimore) and the passion for coffee of PIDA coffee farm founders; Arabica Coffee was introduce to Cambodia, Mondulkiri in 2018 at PIDA Coffee Farm. The first Arabica Coffee trees was brought from Lao and grew in PIDA coffee Farm.
យ៉ាងណាម៉ិញ អស់ជាច្រើនទស្សវត្សមកហើយគេជឿថាដើមកាហ្វេArabica មិនអាចដាំលូតលាស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានទេព្រោះតែមានប្រទេសយើងមានរយៈកំពស់ទាបជាង 1000m គិតពីនីវ៉ូទឹក សមុទ្រ។ ព្រោះតែអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានអភិវឌ្ឍអោយមានពូជកាហ្វេArabica Catimoreដោយការចូលចិត្តកាហ្វេស្ថានិកចម្ការភីដាក៏បាននាំយកពូជ Arabicaមកកម្ពុជាក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីក្នុងឆ្នាំ២០១៨ នៅចម្កាការហ្វេភីដា។ ដើមកាហ្វេ Arabica ដំបូងគេបាននាំមកពីឡាវនិងបានដាំដុះនៅចម្ការកាហ្វេភីដា។
For many years of experiments and struggles, now we’re so proud to share Cambodia Arabica Coffee to the world. We hope our passion and work for coffee will leave the legacy for Cambodia Coffee Community.
អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំនៃការប្រឹងប្រែងពិសោធន៍បច្ចុប្បន្នពួកយើងពិតជាមានមោទនៈភាព ចំពោះលទ្ធផល ហើយរីករាយនឹងចែករំលែកកាហ្វេ Arabica កម្ពុជា ទៅកាន់មនុស្សគ្រប់គ្នាយើងសង្ឃឹមថាការស្រលាញ់ចូលចិត្តនៃការដាំកាហ្វេរបស់ពួកយើងនឹងបន្សល់ទុកនូវកេរ្ត៍ដំណែលសម្រាប់សហគមន៍កាហ្វេកម្ពុជា.
